Organizacja przestrzeni - odpowiednie otoczenie

Z publikacji Radosne Dziecko (The Joyful Child) Niezbędnik Montessori od Narodzenia do Lat Trzech, 2008,SUSAN MAYCLIN STEPHENSON

Przekład na język polski Joanna Szczypka, Rafał Szczypka

Kiedy dowiadujecie się, że zostaniecie rodzicami, zalewna Was fala reklam, mówiąca co Wasze maleństwo będzie potrzebowało, kiedy już pojawi się na świecie. Zazwyczaj są to produkty kompletnie niepotrzebne, czasami nadmiernie stymulujące dziecko lub hamujące jego naturalny rozwój niektórych zdolności -
języka (smoczki) czy ruchu (np. kojce). Czasami są to przedmioty wręcz niebezpieczne (chodziki, wisiadła do noszenia dzieci, toksyczne plastiki).
Odpowiednie otoczenie dla malca od narodzin do trzech lat powinno być proste, delikatne, dające poczucie bezpieczeństwa i zachęcające do interakcji z innymi oraz do poruszania się.
Najlepiej, aby pomyśleć o przygotowaniu otoczenia jeszcze przed porodem. Przeczołgajcie się po pokoju Waszego nienarodzonego jeszcze dziecka i zobaczcie co może one sięgnąć, co je zainteresuje.
Pozostawienie niezmienionego otoczenia przez cały pierwszy rok życia dziecka jest bardzo istotne dla jego poczucia porządku i bezpieczeństwa - a będzie to możliwe, jeśli zaplanujemy wszystko kiedy maleć będzie jeszcze w brzuchu :)

Dziecko będzie się rozwijać harmonijnie we wszystkich sferach jeśli zapewnimy mu swobodę ruchu i możliwość odkrywania otoczenia.

MEBLE
Nie muszą być drogie. Podstawowa zasada jest taka, by były odpowidniej wielkości i jakości, czyli dobre dla dziecka. Półki muszą być nisko, aby dziecko w każdej chwili mogło sięgnąć, bo zabawkę czy książkę.

Niezbędne są też solidne stoły czy krzesła, na których dziecko może usiąść prosto, za stopami położonymi na podłodze, aby jeść, rysować, bawić się. Poprawne siedzenie ułatwi koncentrację i skupienie na wykonywanej właśnie czynności.

PRZECHOWYWANIE
Zamiast wrzucać zabawki do ogromnego kosza, dzieci uwielbiają trzymać je starannie na półkach,

zawieszać na haczykach, układać na drewnianych tackach lub w niewielkich koszyczkach,

 tak, aby mieć je zawsze gotowe, kiedy chcą pracować. Odkładanie przedmiotów w to samo miejsce jest wtedy również dużo bardziej logiczne i sprawiające przyjemność.

OTOCZENIE I CHŁONĄCY UMYSŁ

Podczas trzech pierwszych lat życia dziecko będzie chłonąć, jak gąbka, cokolwiek znajduje się w jego otoczeniu, a więc brzydotę lub piękno, wulgarne lub delikatne zachowanie, poprawny lub niepoprawny język itd. Jako rodzice jesteśmy pierwszymi modelami pokazującymi, co oznacza bycie człowiekiem. Jeśli nasze dziecko spędza czas w ośrodkach opieki lub z opiekunką musimy wymagać od nich takich samych standardów, jakich wymagalibyśmy od siebie.

Jakość  i piękno otoczenia, książek, przedmiotów są niezwykle istotne w przyciąganiu, zaspokajaniu i utrzymywaniu zainteresowania dziecka.Jeśli dziecko jest w kontakcie z przepięknymi zawieszkami (mobile), obrazkami, grzechotkami i zabawkami, stworzonymi z drewna i innych naturalnych materiałów, w przyszłości będzie ono brało udział w tworzeniu świata o takich samych, wysokich standardach.

Zabawki, grzechotki, puzzle, stoliki i krzesła, które wykonane są z drewna, rozwijają uznanie i wdzięczność dla natury i jakości oraz chronią dziecko przed szkodliwymi substancjami znajdującymi się w wielu syntetycznych materiałach. 

Zawieszone na ścianie, na wysokości oczu dziecka obrazki mogą być pięknymi, oprawionymi replikami dzieł sztuki, lub prostymi plakatami czy obrazkami. 

(motyle na ścianie w pokoju Chlipki)

Nasze pierwsze otoczenie wpłynęło ogromnie na każdego z nas, i nic lepiej nie pomoże stwarzać piękna w świecie, niż ofiarowywanie tego piękna najmłodszym.   

PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI OTOCZENIA

Poniżej znajdziecie parę wskazówek, o których warto pamiętać przygotowując otoczenie dla dziecka.
 

(1)UCZESTNICTWO W ŻYCIU RODZINNYM: Nawet od pierwszych dni zapraszaj dziecko w życie swojej rodziny. W każdym pomieszczeniu: sypialni, kuchni, jadalni, salonie itd. zapewnij dla dziecka zawieszkę (mobile) z czymś interesującym do oglądania, lub jakiś kosz

czy półkę z przedmiotami, gdzie przechowywać możesz tych kilka uważnie wybranych dla niego przedmiotów, oraz matę lub dywanik,

by mógł zawsze "pracować" nad swoimi zdolnościami.
 

(2)NIEZALEŻNOŚĆ: Wiadomość, którą dziecko przekazuje nam w każdym wieku brzmi "Pozwól mi zrobić to samodzielnie". Zaspokajanie tej potrzeby oznacza szacunek i wiarę w dziecko. Pomyśl uważnie o różnych rodzinnych czynnościach we wszystkich przestrzeniach domu i zorganizuj je w taki sposób, by wspierać niezależność. Dwuosobowy materac służyć może jako dziecięce łóżko. Możesz zapewnić również szafeczkę na ubrania, mały wieszak na płaszczyk lub nisko umieszczone w ścianie haczyki w miejscach, gdzie dziecko się ubiera i rozbiera (w przedpokoju, łazience, sypialni); 

(haczyk z Zośki ręcznikiem w łazience)

(kosz na brudne ubrania w wersji mini - Zośka wrzuca tam swoje ubrania przeznaczone do prania)

krzesełko lub mała ławka w przedpokoju, gdzie dziecko może założyć i ściągnąć buty; zachęcające niskie półki na książki, naczynia, zabawki.

   (półka z książkami w Zośki pokoju)

(3)RZECZY OSOBISTE: Jeśli ktoś posiada zbyt wiele rzeczy w jednym czasie wtedy nie ma możliwości, by odpowiednio dbać o nie i cieszyć się nimi. Przygotowując otoczenie dla dziecka znajdź miejsce na ubrania, zabawki i książki, które nie będą aktualnie przez dziecko używane. Wymieniaj je, kiedy dziecko zaczyna się męczyć lub nudzić przedmiotami, które są w danej chwili na półce, pośród książek czy w koszyku. Przygotuj tylko kilka sztuk rzeczy do ubrania, z których dziecko może wybierać, co włożyć w danym dniu, kilka zabawek, które dziecko cieszą oraz kilka ulubionych lub nowych książek. 
 

(4)ODKŁADANIE Z POWROTEM NA MIEJSCE I POCZUCIE PORZĄDKU:"Dyscyplina" pochodzi od łacińskiego słowa "discipulus" (uczeń; ktoś, kto podąża, za słowem swego nauczyciela, bo poznał i uwierzył, że jest ono prawdą) więc nasze dzieci stają się zdyscyplinowane jedynie przez naśladowanie swych rodziców. Ten sam sposób nauki wykorzystujemy, kiedy uczymy dzieci mówić "dziękuję" poprzez nieustanne bycie dla nich najlepszymi modelami do naśladowania, oraz kiedy
uczymy je odkładać z powrotem rzeczy na półkę robiąc to w kółko wdzięcznie i radośnie w ich obecności. 
Ludzie są zawsze zdumieni porządkiem i pięknem klas w szkołach Montessori. Nie jest to zasługą
 wymuszającego własne żądania na dzieciach nauczyciela, ale wynika to z faktu, że w ten sposób dziecko zaspokaja swoje ogromne poczucie porządku.